Otomasyon, mekanik ardışıklıkları ve kontrol döngülerini “insan müdahalesine gerek kalmadan” çalıştırma sanatıdır. Ancak bugün yalnız motor-start, piston-bitir mantığı yetmez; dinamik çevre, yapay zekâ öngörüsü ve uzaktan denetimgibi talepler devrededir. Üç boyutlu modelleme bu evrimde kritik rol oynar:
-
Fiziksel Yansıtma – Sensör konumları, kablo tavaları, aktüatör strokları milimetre hassasiyetle sanal sahnede.
-
Sistem Davranışı – Kinematik zincirler, tork momentleri, PID parametreleri görsel node ağında tanımlı.
-
Gerçek-Zamanlı Veri – IoT akışı, dijital ikiz ortamında animasyona, uyarıya, önleyici bakıma dönüşür.
Sonuç: Tasarım süresi kısalır, saha montaj hatası düşer, arıza öngörüsü artar; ROI ilk yılın içinde görünür.
2 | Uçtan Uca Süreç Haritası
Aşama | Hedef | Tipik Araç | Çıktı |
---|---|---|---|
Kavram & İhtiyaç | Döngü zamanını %20 kısalt | Miro, Notion persona | Akış şeması |
3 D Tasarım | Montajı çakıştırma | Blender, Inventor | Parametrik model |
Sanal Prototip | Çarpışma, tork, denge | Unity / UE5 Physics | Kinematik animatik |
Kontrol Simülasyonu | PID, PLC ladder testi | MATLAB Simulink, S7-PLCSim | Dijital ikiz |
Fiziksel Prototip | Baskı & CNC | Fusion 360 CAM, Cura | Çalışır makine |
Saha Entegrasyonu | IoT & SCADA | Node-RED, Grafana | Canlı dashboard |
3 | Geometri & Mekanizma Tasarımı
3 .1 Parametrik İskelet
Blender Geometry Nodes veya Grasshopper:
-
Kol uzunluğu, servo eksen açısı
float
slider → tüm bağlı parçalar anında güncellenir. -
End-stop mesafesi hesaplayan node → çarpışma riskini tasarım aşamasında sıfırlar.
3 .2 Malzeme & Kütle Optimizasyonu
-
NTop / Generative Design – Alüminyum braket %35 hafif, aynı eğilme dayancı.
-
Fusion 360 Simulation – 4kN yükte 0,2 mm esneme; tasarım güvenlik katsayısı ≥ 2.
4 | Aktüatör & Sensör Yerleşimi
-
Step Motor / Servo konumları: Tork diyagramı + ağırlık merkezi.
-
Proximity, ToF, Kamera sensör alanları: Kesişen kör noktalar “heat-map”.
-
Kablo Kanalları: Drag chain yarıçapı, bükülme ömrü; 3 D modelde min 90 mm kuralı ihlale uyarı verir.
-
Pnömatik Hat: Solenoid valf bloğu, hava akış yönü oklarla işaretli; 1 : 1 baskılı şablon montaja gider.
5 | Kontrol Simülasyonu & Dijital İkiz
MATLAB + Simulink → FMU İhracı → Unity/Unreal
-
FMU (Functional Mock-up Unit) dosyası, gerçek zamanlı motora bağlanır.
-
PID ayarı, dijital sahnede silindirin hız eğrisi grafiğine canlı yansır.
-
SCADA tag’i değiştiğinde Nanite mesh’in renk parametresi kırmızıya döner → operatöre alarm.
PLC-in-the-Loop
-
Siemens S7-1500, EtherNet/IP üzerinden ikize bağlanır.
-
Ladder diyagram hatası sahnede “stuck piston” animasyonu olarak belirir.
6 | HMI ve UX Prototipi
-
WebGL Panel – Three.js; makinenin 3 D minimap’i, buton durumları, tork çubuğu.
-
AR Bakım Kılavuzu – HoloLens, ARCore; vidanın tork değerini göz üzerinde gösterir.
-
Sesli Komut – Unity XR + Speech-to-Text; “Hat A acil dur” diyene PLC E-stop tetiklenir.
7 | Fiziksel Prototip ve Test
-
FDM / SLS – Dişli, braket; işlevsel naylon baskı.
-
End-of-Arm Tooling – Karbon fiber lay-up kalıbı, 3 D baskılı mastar.
-
Torque & Vibration Sensor – Test verisi, Simulink modeline kalibrasyon geri beslemesi.
8 | Yapay Zekâ Destekli İyileştirme
-
Auto-Tuning PID – Reinforcement learning; hat stabiliğini %15 iyileştirdi.
-
Anomali Algılama – LSTM; rulman sıcaklığı trendine göre arıza 10 gün önce bildirildi.
-
LLM Bakım Chatbot – 3 D sahneyi tarayıp “Hangi sensör değeri normalin dışında?” sorusuna doğal dille yanıt.
9 | Performans ve Güvenlik
-
GPU Skin Cache gerektirmez → Nanite static mesh FPS ↑.
-
BasisU / KTX2 kaplamalar → AR bakım uygulamasında indirme süresi < 6 s.
-
TLS 1.3 + MQTT Sparkplug B → SCADA-İkiz veri hattı şifreli.
-
ISO 10218 robot güvenliği; ikizde erişim çitini ihlal eden avatar kırmızı highlight.
10 | Sürdürülebilirlik & ROI
-
Dijital ikiz sayesinde bakım duruşu –%40, enerji tüketimi –%12, hurda parça –%18.
-
Yedek stok sermayesi 1,2 M ₺ → 0,7 M ₺; geri dönüş süresi 14 ay.
-
Karbon ayak izi 5 yılda 380 t CO₂ azaldı; yeşil fabrika kredisi avantajı.
11 | Gelecek Ufku
-
WebGPU RT – Tarayıcıda yol izlemeli motor gövdesi.
-
NeRF Live-Twin – Telefonla 1 dk tarama, ikizin yüzey güncellemesi.
-
Kuantum RL – Karmaşık hat denge ayarı saniyeler içinde optimum.
-
Haptik XR Montaj – Teknisyen, VR eldiveniyle kablo çekme sertliğini hissedecek.
SONUÇ
3 D modellemeyle otomasyon sistemi geliştirmek, mekanik tasarımı grafik güzelleştirmeden ibaret görmekten çok daha fazlasıdır; dijitalde tasarlanan her vidanın sensör verisiyle beslendiği, yapay zekânın hata payını sıfırladığı, uzaktan operatörün AR gözlüğünde gerçek zamanlı rehberlik aldığı kapalı çevrim inovasyon sürecidir. Çarpan etkisi üretime, bakıma, enerjiye ve sürdürülebilirliğe aynı anda yansır.